Geschillen & Procedures België 2025 | Rechtbank, Arbitrage, Bemiddeling
Geschillenbeslechting in België: ondernemingsrechtbank, handelsgeschillen, schuldinvordering, bemiddeling, arbitrage. Complete juridische expertise.
En résumé : Het Belgische rechtssysteem biedt verschillende wegen voor geschillenbeslechting: ondernemingsrechtbanken voor handelsgeschillen, vrederechters tot €5.000, en arbeidsrechtbanken voor sociale geschillen. België moedigt sterk alternatieve geschillenbeslechting (ADR) aan via bemiddeling en arbitrage, vaak sneller en goedkoper dan traditionele procedures.
Geschillenbeslechting in België
Het Belgische rechtssysteem biedt verschillende wegen om geschillen op te lossen: gerechtelijke rechtbanken, arbitrage en bemiddeling. De keuze hangt af van de aard van het geschil, de betrokken bedragen en de gewenste snelheid.
België moedigt sterk alternatieve geschillenbeslechting (ADR) aan: bemiddeling, arbitrage, verzoening. Deze alternatieven zijn vaak sneller en minder kostelijk dan traditionele gerechtelijke procedures.
Belgische Rechtbanken
Ondernemingsrechtbank
Gespecialiseerde rechtbank voor handelsgeschillen. Verving de vroegere rechtbank van koophandel in 2018.
- Geschillen tussen ondernemingen (ingeschreven bij KBO)
- B2B onbetaalde factuurgeschillen
- Vennootschapsrecht (vennootschapsgeschillen, bestuurdersaansprakelijkheid)
- Faillissementen en gerechtelijke reorganisatie (WCO)
- Ontbinding en vereffening van vennootschappen
Rechtbank van Eerste Aanleg
- Burgerlijke kamer: Geschillen > €5.000 tussen particulieren
- Fiscale kamer: Betwistingen directe belastingen en BTW
- Correctionele kamer: Strafrechtelijke feiten
Vrederechter
- Geschillen tot €5.000
- Woninghuur (alle bedragen)
- Mede-eigendom
- Consumentenkrediet
- Verzoeningsprocedures
Arbeidsrechtbank
- Individuele werkgever-werknemergeschillen
- Onrechtmatig ontslag
- RSZ-bijdragen
- Werkloosheidsuitkeringen en sociale zekerheid
Burgerlijke Gerechtelijke Procedure
- 1 Inleiding van de zaak
Dagvaarding door deurwaarder of gezamenlijk verzoekschrift. Inschrijving op de rol.
- 2 Instaatstelling
Schema voor uitwisseling van schriftelijke conclusies tussen advocaten. Mogelijke onderzoeksmaatregelen.
- 3 Zitting voor Pleidooien
Mondelinge pleidooien door advocaten. Rechter kan vragen stellen.
- 4 Vonnis
Beraadslaging en uitspraak (1-3 maanden). Betekening aan partijen.
- 5 Rechtsmiddelen
Beroep (30 dagen), verzet, cassatieberoep. Tenuitvoerlegging vonnis.
Schuldinvordering
Verschillende wegen bestaan om een onbetaalde schuld in te vorderen in België:
1. Minnelijke Fase
- Telefonische en schriftelijke herinneringen
- Formele ingebrekestelling met ontvangstbewijs
- Onderhandeling van betalingsplan
2. Betalingsbevel (IOS)
Vereenvoudigde procedure voor onbetwiste B2C-vorderingen tot €1.860. Schuldenaar heeft 30 dagen om te betwisten.
3. B2B Invorderingsprocedure
Sinds 2016, versnelde procedure via deurwaarder voor onbetwiste B2B-vorderingen. Geen rechtbank nodig als schuldenaar niet betwist.
4. Gerechtelijke Procedure
Dagvaarding voor bevoegde rechtbank. Mogelijkheid van bewarend beslag vooraf om vordering te beveiligen.
Bemiddeling
Bemiddeling is een vrijwillig proces waarbij een erkende bemiddelaar partijen helpt tot een akkoord te komen.
| Aspect | Bemiddeling | Rechtbank |
|---|---|---|
| Duur | Enkele weken | 1-3 jaar |
| Kost | Beperkt, gedeeld | Hoog (advocaten, kosten) |
| Vertrouwelijkheid | Volledig | Openbare zittingen |
| Oplossing | Op maat, win-win | Opgelegd, winnaar/verliezer |
| Relaties | Behouden | Vaak vernietigd |
Arbitrage
Arbitrage is private rechtspraak waarbij partijen hun geschil toevertrouwen aan door hen gekozen arbiter(s).
- CEPANI: Belgisch arbitrage- en bemiddelingscentrum
- ICC: Internationale Kamer van Koophandel (Parijs)
- Arbitragebeding: Voorzien in het contract
- Arbitrageovereenkomst: Getekend na ontstaan geschil
Voordelen van Arbitrage
- Snelheid (uitspraak in 6-12 maanden)
- Volledige vertrouwelijkheid
- Deskundigheid arbiters (technische domeinen)
- Internationale tenuitvoerlegging (Verdrag van New York)
- Flexibele procedure, gekozen door partijen
Geschillengebieden
- Commercieel: Contracten, facturen, oneerlijke concurrentie
- Vennootschap: Vennotengeschillen, bestuurdersaansprakelijkheid
- Bouw: Gebreken, vertragingen, garanties
- Vastgoed: Verborgen gebreken, huur, mede-eigendom
- Arbeid: Ontslag, pesterijen, discriminatie
- Fiscaal: Betwisting van aanslagen
- IE: Namaak, oneerlijke concurrentie
Questions Fréquentes
De ondernemingsrechtbank is bevoegd voor: geschillen tussen ondernemingen, vennootschapsrecht, faillissementen en gerechtelijke reorganisatie, handelscontracten. Voor geschillen tot €5.000 is de vrederechter bevoegd. Betwistingen van fiscale beslissingen gaan naar de rechtbank van eerste aanleg (fiscale kamer).
Typische stappen: 1) Dagvaarding of gezamenlijk verzoekschrift, 2) Instaatstelling: uitwisseling van schriftelijke conclusies volgens schema, 3) Zitting voor pleidooien, 4) Beraadslaging en vonnis (doorgaans 1-3 maanden na pleidooien). Totale duur: 1-3 jaar afhankelijk van complexiteit en rechtbank. Beroep mogelijk binnen 30 dagen.
De ondernemingsrechtbank (voorheen rechtbank van koophandel) is de gespecialiseerde rechtbank voor handelsgeschillen. Bevoegdheden: geschillen tussen ondernemingen, betwistingen van onbetaalde facturen, faillissementen, gerechtelijke reorganisatie (WCO), ontbinding van vennootschappen, bestuurdersaansprakelijkheid. Rechters: beroepsmagistraten en consulaire rechters (ondernemingsleiders).
Progressieve opties: 1) Schriftelijke ingebrekestelling (aanbevolen), 2) IOS (Invordering van Onbetwiste Schuldvorderingen) voor onbetwiste vorderingen tot €1.860, 3) Vereenvoudigde B2B-invorderingsprocedure, 4) Dagvaarding voor rechtbank. Na vonnis: bewarend of uitvoerend beslag. Verjaringstermijn: doorgaans 10 jaar (5 jaar voor handelsvorderingen).
Bemiddeling is een alternatieve geschillenbeslechtingsmethode met een neutrale erkende bemiddelaar. Voordelen: snelheid (enkele sessies), vertrouwelijkheid, lagere kosten, oplossing op maat. Domeinen: commercieel, burgerlijk, familiaal, sociaal. Bemiddelingsakkoord kan door rechtbank gehomologeerd worden voor uitvoerbaarheid. Rechter kan ook bemiddeling voorstellen/opleggen.
Arbitrage is private rechtspraak waarbij partijen hun arbiter(s) kiezen. Kader: Belgische arbitragewet (Deel VI Gerechtelijk Wetboek) en CEPANI (Belgisch arbitragecentrum). Voordelen: snelheid, vertrouwelijkheid, deskundigheid arbiters, internationale tenuitvoerlegging (Verdrag van New York). Arbitrale uitspraak: uitvoerbaar na exequatur. Kost: hoger dan rechtbank maar snellere procedure.
Belangrijkste termijnen: gemeen recht = 10 jaar, handelsvorderingen tussen handelaars = 5 jaar, contractuele aansprakelijkheid = 10 jaar, buitencontractuele aansprakelijkheid = 5 jaar (of max 20 jaar bij voortdurende schade), fiscale vorderingen = doorgaans 7 jaar, sociale vorderingen (RSZ) = 3 jaar. Verjaring wordt gestuit door dagvaarding, schuldbekentenis of ingebrekestelling.
Rechtsbijstand omvat: 1) Eerstelijnsbijstand (gratis voor iedereen): advocatenpermanenties, algemene info, 2) Tweedelijnsbijstand (pro deo): gratis/gedeeltelijk gratis advocaat op basis van inkomen. Voorwaarden: alleenstaande < ~€1.526/maand netto, gezin < ~€1.817/maand. Bureau voor Juridische Bijstand (BJB) van bevoegde balie.
Trouvez Votre Avocat
Décrivez votre projet et nous vous mettrons en relation avec un avocat qualifié.
- Mise en relation gratuite
- Réponse sous 24 heures
- Avocats vérifiés